30 augustus 2020

Co-ouderschap en gelijkwaardig ouderschap: geen synoniemen!

In onze praktijk merken we vaak dat vaders in de veronderstelling zijn dat zij na een scheiding recht hebben op co-ouderschap. Dit misverstand nemen wij graag voor je weg.

Kwaliteit gaat voor kwantiteit
Sinds 1 maart 2009 geldt dat een kind over wie ouders gezamenlijk het gezag uitoefenen, na een scheiding recht heeft op een “gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide ouders”. Alhoewel dit misschien wel zo klinkt, betekent dit niet dat er na scheiding een fifty-fifty-regeling (co-ouderschap) moet worden afgesproken. “Gelijkwaardig ouderschap” betekent veel meer dat er sprake moet zijn van duurzame en frequente contacten.

Co-ouderschap in veel gevallen mogelijk
Het idee dat moeder thuis blijft en voor de kinderen zorgt en vader werkt is niet meer van deze tijd. Met ouderschapsverlof, geboorteverlof (per 1 juli 2020 zelfs voor vaders 5 weken aanvullend geboorteverlof), thuiswerken en flexibele uren zijn vaders tegenwoordig veel meer betrokken bij de opvoeding van een kind. Co-ouderschap na scheiding is in veel gevallen mogelijk en door veel ouders gewenst, omdat de kwaliteiten (eigenschappen, stijl) van beide ouders een evenwichtige ontwikkeling van het kind bevorderen.

Fiscale voordelen
Een co-ouderschap heeft ook fiscale voordelen.
1. Als co-ouder kun je kinderbijslag voor een kind aanvragen, ongeacht op welk adres het kind ingeschreven staat. De aanvrager van kinderbijslag kan ook aanspraak maken op kindgebonden budget (kgb). Als er twee kinderen zijn, is het vaak financieel gunstiger om ieder voor 1 kind kinderbijslag en (dus ook) kindgebonden budget aan te vragen. Dat levert veelal in totaal meer kindgebonden budget op, dan wanneer één ouder voor twee kinderen kindgebonden budget ontvangt. Het kgb is wel inkomensafhankelijk. Hoe hoger het inkomen, hoe lager het kgb.
2. Als wordt voldaan aan de voorwaarde dat het kind van 12 jaar of jonger doorgaans ten minste (gemiddeld) drie gehele dagen per week bij beide ouders verblijft, dan kunnen beide ouders ook nog aanspraak maken op inkomensafhankelijke combinatiekorting (iack). Dit geldt ook als sprake is van een week-op-week-af-regeling.

Procedures
Hoe bekijken rechters het begrip “gelijkwaardige verzorging”? In de rechtspraak is een wisselend beeld te zien. Sommige rechters kijken naar de situatie zoals die voorheen was en leggen een vergelijkbare zorgregeling vast. Anderen nemen als uitgangspunt “gelijke verzorging, tenzij” en zijn zeer terughoudend met het toelaten van uitzonderingen. Weer andere rechters zijn juist weer zeer behoudend als het op co-ouderschap aankomt, zeker als de communicatie tussen ex-partners moeizaam verloopt. Kortom, geen voorspelbare uitkomst. En stel dat de rechter jouw verzoek toewijst, wordt daarmee jullie conflict (als ex-partners) opgelost? In veel situaties is dat niet het geval.

Mediation
Voor het emotionele welzijn van kinderen blijkt het compromis van hun ouders vele malen belangrijker dan de inhoud van welke regeling of afspraak dan ook. Vanuit pedagogisch perspectief gaat gelijkwaardig ouderschap dus eerder over waardig ouderschap: in staat zijn om de persoonlijke (ex-partner) gevoelens en behoeften te onderscheiden van en ondergeschikt te maken aan de gevoelens en behoeften van het kind. Accepteer dat onthechten, aanvaarden en weer zelfcontrole krijgen tijd kost, soms zelfs jaren. Het gaat samen met weerstand tegen die ander, van wie je afstand moet en wilt nemen.

Met verschillen tussen hun ouders kunnen kinderen goed (leren) leven, met ouders die elkaar bestrijden niet. Daarom is ons advies: maak in mediation goede afspraken met elkaar over de zorgregeling na scheiding. Maatwerk is altijd de beste oplossing!